Chào các bạn, mình sẽ bắt đầu một sê ri bài mới nói về kinh nghiệm du lịch những thành phố mà mình đã đi qua. Mong rằng đây có thể là trang sổ tay nho nhỏ gợi ý cho các bạn các điểm đến cũng như những món ngon khi đi du lịch Châu Âu nói chung và nước Pháp nói riêng

Vì mang tính chất thông tin nên chuỗi bài này thường sẽ dài và mình phải kiềm chế cảm xúc của mình đi một chút =)).  Mình xin bắt đầu bằng thành phố Marseille nơi đầu tiên mình đóng quân khi đến Pháp, một thành phốnổi tiếng có lẽ chỉ sau Paris và rất “giàu có” vì nhiều thứ: lịch sử, thiên nhiên cũng như sự nồng nhiệt của con người.

Đi lại trong thành phố

Marseille có 2 đường Métro M1, M2 (tàu điện ngầm), 2 Tram T2 T3 và gần 80 bus

Giờ giấc:

Autobus : khoảng 5h-6h đến 21h
Métro:  từ 5h đến 0h30
Tramway : từ 5h đến 0h30
Ngoài ra các bạn có thể đăng kí Train Touristique ở Vieux Port với 2 tuyến tham quan Le Panier và Basilique Notre Dame de la Garde (Mình recommand tuyến thứ 2)

Đi đâu?

Vieux Port (Cảng cổ Marseille)

Nếu có điều gì để nói về Marseille từ những từ đầu tiên thì đó chính là cảng cố (Vieux Port) với những câu chuyện lịch sử từ rất lâu đời. Nếu bạn chỉ có một nửa ngày để chơi Marseille thì đi xung quanh cảng cổ này với một lộ trình như sau là hợp lý.

Nếu bạn là khách du lịch mới đến Marseille, thì sẽ có một số khách sạn gần Vieux Port hoặc ga Saint-Charles thuận tiện nhất để bạn có thể đi lại. Sau đây là một vài khách sạn giá cả phải chăng nhất (cũng tầm giá AirBnB) và được đánh giá tốt trên Tripadvisor sẽ giúp bạn đỡ ngại và tốn tiền đi xa:

-Hôtel Terminus Saint-Charles
-Hermes
-Ibis Budget Marseille Vieux-Port 
-Hôtel Carré Vieux Port 

Một số khách sạn tầm trung cũng ngay ở Vieux-Port

Vieux Port rất dễ nhận ra với một vòng quay khổng lồ nhìn giống như ở công viên Mặt Trời và Hôtel de Ville đứng quay ra ngay mặt cảng biển. Hôtel de ville de Marseille rất đặc biệt ở chỗ không hề có cầu thang nào nối liền tầng 1 và tầng 2.  Muốn từ tầng 2 đi xuống bạn sẽ có một lối đi khác thông ra đằng sau để đi ra ngoài. Tương truyền là ngày xưa tầng 1 là nơi chứa hàng của những người buôn bán cá và tầng 2 là của chính quyền. 2 tổ chức này không muốn chung đụng ồn ã nên chia ra như vậy. Ở gần vòng quay bạn còn có một cái place lớn nơi mà bạn rất hay thấy các ban nhạc arabe với châu phi biểu diễn. Hãy ngẩng đầu lên, bạn sẽ nhìn thấy chiếc gương khổng lồ để khách có thể giơ máy ảnh chụp, đồng thời thổi một nét hiện đại vào thành phố vốn có dĩ cổ kính như thế này.

Từ Office of Tourism trên đường Canebière, bạn vòng qua bảo tàng lịch sử (Musée d’histoire de Marseille) với một cái sân rất rộng đầy di tích khảo cổ dấu ấn của người Romain, bạn sẽ gặp đối diện với nó trục đường cổ xưa nhất của Marseille (Voie historique de Marseille) với Rue de la République khiến bạn ngỡ như đang dạo bước trên con đường Paris với lối kiến trúc khép, cửa sổ không hề rộngnhư các ngôi nhà khác ở miền Nam và những ban công uốn cong rất sang chảnh. Con đường này xưa kia nối 2 đầu là 2 cảng Nam và cảng Bắc Marseille, gồm các tòa nhà được kiến trúc bởi một kiến trúc sư Paris nên mới đậm chất miền bắc nước Pháp như vậy.   

Đi từ vòng quay trò chơi về phía bên phải bạn sẽ bắt gặp mỏ neo có tàu Ferry Boat 130 năm tuổi nơi bạn có thể đăng kí đi du thuyền trên cảng. Ngày xưa là miễn phí nhưng bây giờ phải trả tiền nhưng không nhiều thì phải. Ngay gần đó là train touristique (tàu du lịch) của Office de tourisme Marseille có thể đưa bạn theo 2 lộ trình: phố cổ le Panier và Notre Dame de la Garde (mình sẽ nói ở phần sau)

Hôtel Dieu nay chính là Intercontinental hôtel, (bé và khiêm tốn hơn chi nhánh ở Việt Nam rất nhiều:)), ngày xưa là bệnh viện và bây giờ biến thành khách sạn, luôn giữ những kiến trúc tinh xảo và khi đêm xuống thì đèn thắp đẹp tuyệt vời

Palais de Justice là căn nhà ngay sau Hôtel de ville. Là công trình hiếm hoi có kiến trúc tỉ mỉ một chút vì nếu như để ý kĩ bạn sẽ thấy nhà cửa ở khu vực miền nam vì chủ yếu là của người lao động này thường kiến trúc đơn giản không nhiều chi tiết,

Cách đi: Từ Saint Charles bắt Métro 1 ra bến  Vieux Port

Basilique Notre Dame de la Garde.

Cũng như ở Lyon, ở Marseille cũng có một basilique đặt trên điểm cao nhất thành phố nên thảo nào bạn cũng nhìn thấy khi đứng từ rất xa và thảo nào cũng hỏi đường đi lên:)))

Vào năm 1214 ,một linh mục của Marseilles đã xây dựng một ngôi đền nhỏ để thờ đức mẹ Maria trên đỉnh của một ngọn đồi 161m đối diện với thành phố Marseilles, 

Ngọn đồi được gọi là La Garde, dẫn đến cái tên của basilique là Notre Dame de la Garde. Từ đây bạn có thể có một view tuyệt đẹp của toàn bộ thành phố trong ánh hoàng hôn, có thể nhận ra cả nhà ga Saint Charles từ xa vạn dặm.

Cách đi: Từ Vieux Port bắt bus 60 (chiều ngược lại với đi MUCEM) xuống ở điểm cuối cùng Basilique Notre Dame de la Garde

Phố cổ le Panier

Le panier được mệnh danh là con phố của nghệ thuật, nơi mỗi năm lại thay những bức vẽ Graffiti rực rỡ trên những bức tường rêu phong. Điều đó mang lại một nét tươi trẻ phóng khoáng hiện đại rất Marseille

Ngoài những bức vẽ như vậy bạn còn dễ dàng bắt gặp trong  khuphố cổ những con phố trải đầy  tranh của các nghệ sĩ đương đại, những tiệm sách cũ, những quầy tạp hóa bán xà phòng và hoa oải hương khô, các nhà hàng hay tổ chức những đêm nhạc accoustic cộng hưởng với mùi thức ăn hay níu chân mình lại mỗi tối dù trời rét đến đâu. Phố cổ Panier còn là nơi diễn ra nhiều Festival âm nhạc và nhảy latin mỗi mùa hè đến. Nói chung mình quan sát ban bè mình cứ đứa nào là người Marseille đều rất “fêtard” “en bombe” (quẩy rất ác và uống rất khỏe, ngày xưa những party ở bar và boite không bao giờ vắng mặt chúng nó, bất chấp mùa thi hay không)
Trong khu phố cổ này còn có Vieille Charité, từng là nơi để cho những người già, người neo đơn ở, giờ đây chứa 2 bảo tàng 2 tầng khác nhau: Bảo tàng khảo cổ Địa Trung Hải (Musée d’archéologie Méditérrannéenne; bảo tàng nghệ thuật Châu phi, Châu Mỹ, châu Đại Dương (Musée d’arts africains, océaniens et amérindiens)   

Gợi ý là ở đây có một quán Pizzeria tuyệt ngon với đế nướng xém cháy giòn rụm với giá tầm 10 Eu 1 chiếc tầm 3 người ăn để bạn dừng chân ăn trưa với bạn bè nhé. Ăn pizza xúc xích với rượu vang đỏ và ngắm tranh trong le Panier thì còn gì bằng. Bạn hãy nhờ người chỉ đến Passage de la Lorette, quán Pizzeria ngay gần đó và bán từ 12h trưa nhé

Cách đi: Từ Saint Charles bắt Metro 2 đến Joliette rồi đi bộ hoặc đi tram T2/T3 đến Sadi Carnot.

                Từ Vieux Port ra sau hôtel de Ville, Palais de Justice hỏi đường đi bộ lên:))

MUCEM

Đây là một bảo tàng bạn nhất định phải ghé thăm nếu muốn biết thêm về văn hóa Địa Trung Hải. Kiến trúc thì vô cùng lạ mắt hiện đại nằm ngay sát biển.

Mình thích vì nội dung tư liệu rất giàu có, trực quan, hiện đại. Bạn sẽ được khám phá công đoạn sản xuất xà phòng, dầu ô liu, trồng oải hương, kể cả việc họ dùng con bò để dẫn nước tưới tiêu thế nào ^^. Những công việc sản xuất này không chỉ là ở Marseille mà còn là toàn bộ khu vực Provence côte d’azur, xa hơn là Ý, Tây Ban Nha, Hy Lạp…

Chú ý:  Chống chỉ định nếu bạn chỉ có ít thời gian vì bảo tàng rất lớn xem mãi không hết

             Thay vì mức giá 8 Eu, bạn có thể tận dụng rất nhiều cơ hội miễn phí bảo tàng toàn thành phố như mỗi chủ nhật thứ 2 của tháng, Journée des Patrimoines… Nếu có cơ hội thì nhất định phải ghé nhé!

Cách đi: Từ Vieux Port bắt bus 60 đến  arrêt Littoral Major hoặc Fort Saint-Jean

Cathédrale de Major và Palais Major

Nằm ngay cạnh MUCEM, 2   công trình này sẽ thu hút sự chú ý của bạn từ xa vì cả 2 đều tuyệt đẹp lộng lẫy, cả ban ngày lẫn ban đêm, điều khiến cho góc này trở thành góc đẹp nhất  Marseille đối với cá nhân mình.

Cathédrale de Major đang được chỉnh sửa lại nhưng vẫn rất kì vĩ, Palais de Major thì trở thành chuỗi nhà hàng cà phê sang chảnh ven biển, đẹp nghẹt thở mỗi khi đêm về dưới ánh đèn vàng huyền ảo, thích hợp nếu bạn muốn một chuyến đi dạo ven biển lãng mạn. Nếu có thể hãy đi tối thứ 4 nhé vì sẽ có soirée salsa ở palais de major, bạn sẽ được vào ngắm nghía cách trang trí rất  cung điện của nhà hàng một cách có lý 😀

Cách đi:  Từ Vieux Port bắt bus 60 đến  bến Littoral Major hoặc  Fort Saint-Jean
Palais Longchamps

Nếu bạn thích đi bảo tàng để khám phá chiều sâu của Marseille thì Palais Longchamp là một công trình kiến trúc rất nổi bật của thành phố. Nơi đây có nhà bảo tàng nghệ thuất của thành phố và bảo tàng lịch sử tự nhiên. Các công viên xung quanh (công viên Longchamp) được Bộ Văn hóa Pháp coi là một trong những khu vườn nổi bật nhất nước Pháp
Parc Longchamp mở cửa vào năm 1869 cùng thời gian với cung điện; . Công viên từng chứa một sở thú trước khi bị đóng lại sau này. Đây là nơi giao lưu picnic của giới trẻ Marseille mỗi dịp cuối tuần.
Cách đi: Metro 1 đến bến Cinq Avenue

Bãi biển Prado và Sân vận động Vélodrome
                                                                                                                        

Nhiều người khi ở Việt Nam chỉ biết đến Marseille qua đội bóng Olympique de Marseille, những người như vậy nên một lần đến thăm sân vận động Vélodrome, nơi tổ chức rất nhiều các sự kiện thể thao của thành phố, đặc biệt là EURO 2016.  Các bạn có thể thấy Marseille là một thành phố rất thể thao và năm nay đang được chọn là Thủ đô thể thao của Châu Âu (Capitale européenne de Sport)

Bên cạnh sân vận đông là bãi biển Prado, hay được chọn để nằm ườn sưởi nắng, picnic, barbecue mỗi cuối tuần của mình với tụi bạn…Khi mà bên sân vận động Vélodrome diễn ra trận PHÁP-ĐỨC, bãi Prado cũng là nơi lắp đặt màn hình để khán giả xem từ xa, trực thăng bay vù vù ở trên đầu để kiểm soát an ninh.  Nói chung là vui lắm
Cách đi: Bắt Métro 2 đến bến Metro Rond Point du Prado

 Calanques

Đi xa khỏi những ồn ào của trung tâm thành phố bạn sẽ có thể được ngắm nhìn những dãy vịnh Calanques có màu xanh bleu turquoise tuyệt đẹp, trông xa gợi nhắc đến vịnh Hạ Long nhưng mà sạch hơn:))), với cả vịnh Hạ Long là đá trồi lên từ biển còn nơi đây là dãy đá trên đất liền bao lấy phần biển xanh thẫm mát lịm và đẹp mê hồn.

 Calanques dễ đi đến nhất là Calanques Sugiton. Đi từ Luminy, liên hợp trường đại học, viện nghiên cứu, nhà sinh viên của Marseille, bạn có thể đi bộ leo núi 30-45 phút là có thể đến picnic ở calanques Morgiou. Cũng như MUCEM, đi ngắn ngày thì không khả thi, nhưng nếu có thời gian đây cũng là điểm bạn nhất định phải ghé đến.

Cách đi: Đi Métro 1, 2 đến Castellanne, bắt bus 21 đến Luminy rồi bắt đầu hành trình leo núi
Château d’If

Nếu mà hâm mộ truyện Bá tước Monte-Cristo thì bạn phải đi Château d’if vì tiểu thuyết lấy bối cảnh trong đó. Với  8 Eu và 4 Eu vé vào cưả bạn sẽ được lên tàu tham quan Château tiện thể hít hà hướng vị mặn mòi và ngắm Marseille từ một góc nhìn mới (từ ngoài biển). Đây tòa thành lũy từ thời Francois 1er, nơi giam giữ tù chính trị. Một trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất Marseille nhưng có vẻ người Việt không hay đi. 
Cách đi: Mua vé ở Vieux Port. Bạn sẽ thấy một điểm bán vé đi tàu ra 2 hòn đảo và phải xếp hàng khá lâu để mua vé đó

Lộ trình gợi ý: Có 3 lộ trình mỗi cái khoảng nửa ngày mình gợi ý
-Đi từ Vieux Port=> Hôtel de ville=> Palais de Justice + Hôtel Dieu=> đi dạo trong le Panier thăm Vieille Charité=> Palais Major=> MUCEM  
– Đi từ Vieux Port bắt bus 60 đi Basilique Notre Dame de la Garde và thăm musée Notre Dame de la Garde
-Đi từ Vieux Port bắt Metro 1 đến bến Cinq Avenue thăm thú bảo tàng và picnis ở Palais Longchamps

Ăn gì?

Bouillabaise

Cũng như phở Hà Nội vậy, nếu hỏi Marseille ơi mày có đặc sản gì thì nó sẽ trả về cho bạn món này, một món vô cùng nổi tiếng làm từ nguyên liệu cây nhà lá vườn của Marseille đó chính là cá và các loại rau thơm đặc trưng vùng Provence như thym và Romarin. Đại loại đây là món cá nấu với nước dùng từ rau củ quả sốt sốt lên màu cà chua. Vì một suất bình dân ven cảng đã có giá 19 Eu, còn trong nhà hàng hạng sang còn đắt gấp mấy lần nữa nên đại loại là mình chưa thử: )). Món này ngon nhất là ăn vào mùa xuân vì cá sẽ không phải cá đông lạnh. Bạn có thể thử món này bằng cách mua đóng hộp trong siêu thị để biết mùi vị thế nào, nhưng chắc chắn còn thua xa với tiêu chuẩn ăn uống của người Pháp nhiều nhiều nhiều lắm.
Nơi bán: Các restaurant trên con đường ven biển Quai du Port

Tapenade

Món này mình ăn mỗi lần được chiêu đãi buffet sinh viên, đại khái đó  là một công thức nấu ăn Provencal, phát minh vào năm 1880, ở Marseille, chứa dầu ô liu, nụ bạch hoa và tỏi, ăn cay cay thơm thơm. Món này cũng là một món khai vị (Apéro) khi ăn kèm với rau sống (cải, cà chua) hoặc bánh mì
Nơi bán: tât cả các siêu thị

Navette

Navette là loại bánh có hình cái thuyền thơm ngon nổi tiếng của Marseille, nếu bạn muốn tận hưởng hương vị của navette ngon nhất bạn phải đến Tiệm Biscuit Les navettes des Accoulés (68 Rue Caisserie, 13002 Marseille) với loại navette hương hoa cam nổi tiếng làm truyền thống. Ăn navette để vừa trải vị ngọt ta trong miệng lan tỏa mùi hoa cam lên mũi

Four des navettes ở Terrasse du port cũng là một hãng bánh navette nhưng thú thực là thua xa về độ ngon vì đó chỉ là bánh làm công nghiệp, ăn bột bột và nói chung là kém tinh vi hơn^^
Nơi mua: Biscuterie Les navettes des Accoulés (68 Rue Caisserie, 13002 Marseille). Khi ghé thăm Panier thì mua luôn nếu muốn
                  Terrasse du port, Marseille-Fos Port, 9 Quai du Lazaret, 13002 Marseille

Càfé

Ít ai biết Marseille cũng rất nổi tiếng vì cà phê và cà phê ngon nhất là cà phê Noailles. Ở quán Torréfaction Noailles trên đường Canebière bạn sẽ được thưởng thức hương vị cà phê truyền thống của Marseille và cách họ lưu trữ hạt cà phê, cách máy pha cà phê hoạt đông. Đay là không gian cà phê Pháp hiếm hoi mình thích vì nó đẹp như quán cà phê Việt Nam vậy, cổ cổ khiến mình liên tưởng tới Cộng cà phê ở Hà Nội

Rất nhiều người Marseille nói rằng uống cà phê và ngắm bình minh trên Vieux Port là một trong những trải nghiệm bạn không thể bỏ qua khi tới Marseille. Hạnh phúc đôi khi cũng chỉ cần đơn giản có thể

Ricard và Pastis

Ricard là một món rượu chế từ các loại lá thơm vùng Provence. Mình được nếm loại rượu này ở bar WOOD trên Aix, trong hoài niệm của mình ricard ngoài hương vị hăng hăng rất mạnh còn gợi nhớ về hình ảnh con phố hồng cam liêu xiêu dưới ánh đèn vàng và những quán bar đẹp mộng mơ đắm chìm trong ánh trăng huyền ảo

Pastis là món dùng trong mỗi Apero của người Pháp, có vị lá hăng hăng, linh hồn của nó là các loại thảo mộc, tinh dầu của các loại hột và rễ cam thảo.
Nơi mua: Maison des Pastis, 108 Quai du Port, 13002 Marseille

Chơi gì?

Như mình đa nói từ trước thì nhảy là một môn thể thao rất được ưa chuộng ở Châu Âu, và một nơi hội hè miên man như Marseille thì những bar nhảy miễn phí cũng có rất nhiều. Đây là nơi bạn có thể giao lưu afterwork, tìm những người bạn mới cũng như nâng cao trình độ nhảy của mình dù bạn chưa hề biết gì. Đặc biệt vì Marseille rất nhiều người Châu Phi mà họ thì không chỉ nhảy ăn vào trong máu mà còn rất xởi lởi sẵn sàng dạy bạn từng bước một

Một số nơi nhảy mình hay lui tới: Palais Major (tối thứ tư từ 10h đêm), Afterwork (3 place de Rome )

Ngoài ra còn một thú chơi rất đặc trưng của vùng Provence là trò bi sắt (pétanques). Từ những ngày đầu vào trường đi chơi với các bạn Pháp thì 1 là buổi tối nhảy nhót, 2 là ban ngày thì chơi bi, làm mình nghiện lây cái tiếng nhạc latin được bật lên mỗi khi trái bi nặng trịch được ném ra. Để được trải nghiệm cách chơi miễn phí, mượn được dụng cụ miễn phí và tìm hiểu các Jeu de balles (trò chơi với bóng) nói chung của người dân miền Nam, các bạn hãy đến Maison de la Boule Marseille (4 Place des 13 Cantons, 13002 Marseille). Khi ghé thăm Panier thì vào thăm luôn nếu muốn

Mua quà gì ?

Xà phòng Marseille

Marseille nổi tiếng với công nghiệp chế biến xà phòng. Xà phòng Marseille được làm từ xút, dầu cọ hoặc dầu oliu. Xà phòng chính hiệu Provence là xà phòng Marius Fabre có tru sở thủ công ở Salon de Provence, và hình dáng của nó là khối vuông rubic, có đóng dấu thương hiệu Marius Fabre. Bạn có thể tìm từ khóa Savon de Marseille  để tìm các điểm bán xà phòng khắp nơi ở Marseille. 
Nơi bán: 17 Rue de la Verrerie, 75004 Paris

Nếu ngại di chuyển bạn có thể đặt Amazon. Mình ngày xưa có đặt 5à bánh xà phòng La Corvette về cho gia đình thì 100% ai cũng khen vì xà phòng lâu mòn lâu hết và thơm mùi oải hương đặc trưng miền nam Pháp luôn. Các bạn có thể tham khảo link dưới nhé.

Các sản phẩm từ oải hương

Bao gồm: Oải hương khô để nhét tủ áo, tinh dầu oải hương để tắm hoặc để bôi lên đầu cho dễ ngủ, mỹ phẩm hương oải hương (lotion, sữa tắm…). Bạn dễ dàng bắt gặp những sản phẩm lưu niệm như khăn, hộp đá trang trí, nam châm gắn tủ lạnh với hình ảnh cánh đồng hoa oải hương. Nhìn vào có thể nhận ra ngay là vùng Provence trứ danh này. Mình sợ mang hoa tươi về sẽ rụng hết nên hay chọn hoa khô đóng gói hoặc các sản phẩm trà và làm đẹp. Các bạn có thể tham khảo ở đây nhé

Các sản phẩm từ dầu Oliu

Ô liu là đặc sản của địa trung hải. Olive muối (mình hay gọi vậy) ăn béo béo ngậy ngậy chuyên ăn cùng snack, rượu vang khai vị, Tapenade đóng lọ (mình đã giới thiệu ở trên). 2 món này đều có thể mua ở bất cứ siêu thị nào

Nước hoa Fragonnard

Có một vị khách đã từng nói với mình là đã mua rất nhiều Channel, Lancome nhưng loại nước hoa bác thích nhất là nước hoa thủ công của Fragonnard. Mình đã từng đến thăm làng Grasse sản xuất ra loại nước hoa này và hiểu vì sao nó đắt đến như th, vì nguyên liệu từ hàng nghìn cánh hoa gần như hoàn toàn tự nhiên, mùi hoa Fragonnard của năm nay là mùi thược dược. Dòng nước hoa nổi tiếng nhất cho nữ là dòng Belle de nuit. Mình đã mua thử mùi Étoile cũng thơm ngọt ngào rất sucré đúng kiểu mình thích. Bạn có thể tham khảo trên Amazon các dòng nước hoa Fragonnard
–
–Dòng Fragonnard Belle De Nuit

Nơi bán là ở Parfumerie Fragonnard Les Halles de la Major ngay gần cathédrale de la Major, đây là một chuỗi các tiệm và nhà hàng. Mình nghe nói bạn có thể đề nghị chế biến tại chỗ một số món ăn với giá không quá đắt

Địa chỉ shopping hàng hiệu chung chung: Terrasse du port (Marseille-Fos Port, 9 Quai du Lazaret, 13002 Marseille) đi tram T2 hoặc Métro 2 đến Joliette.

Còn nhiều nhiều điều nữa để nói về Marseille mà mình chỉ tiếc là mình không thể kể hết được, vì vẫn còn những góc nhỏ khiến bạn phải  WOW lên vì đẹp nhưng lại không hề được đưa lên Trip advisor mà chỉ có thể biết khi đi chơi cùng những người sống lâu năm .

Những đêm hè bắt xe 10h đêm từ Aix đến le Panier chỉ để đi nhảy, những cuối tuần bắt tàu từ Paris chỉ để về chơi cùng những người bạn ở city center và ở Luminy có thể thay lời muốn nói cho sự gắn bó và nhớ thương của mình với Marseille. Có đêm giao thừa mình bắt tàu từ Paris về Luminy, khi đặt chân xuống bến Saint Charles, việc đầu tiên mình làm là ngẩng đầu lên hít đầy không khí bình thản nhẹ nhàng và nét bất cần phóng khoáng của một Marseille mà mình trót phải lòng lúc nào không hay.